اختصاصی تابناک باتو ــ به احتمال زیاد خبر‌های مختلفی شنیده اید که می‌گویند دیوار چین از فضا قابل مشاهده است. اما آیا این موضوع واقعا حقیقت دارد؟ به بیان دیگر، آیا می‌توان برخی از دست سازه‌های انسان را از ورای جو زمین دید؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید به این بپردازیم که جو زمین به کجا ختم و فضای بیرونی یا خلا از کجا شروع می‌شود. خط کارمان که به افتخار فیزیکدان تئودور فون کارمان نامگذاری شده است، به عنوان مرز بین زمین و فضا در نظر گرفته می‌شود. طبق محاسبات، این خط حدود ۱۰۰ کیلومتر (۶۲ مایل) بالاتر از سطح سیاره ما تعریف می‌شود.
با این حال، در هوای آفتابی و صاف، آیا کسی در خط کارمان می‌تواند دیوار بزرگ چین یا هرم بزرگ جیزه مصر را ببیند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که تعدادی از سازه‌های ساخت بشر از فضا قابل مشاهده هستند. با این حال، این دست سازه‌ها احتمالا برای شما چندان آشنا نباشند. پس با ما همراه باشید تا با این مکان‌های جالب آشنا شویم.
معدن کانیون بینگهام که حدود ۲۰ مایلی (۳۲ کیلومتری) جنوب شرقی سالت لیک سیتی قرار دارد، بزرگترین حفاری صورت گرفته توسط انسان در طول تاریخ بشر و همچنین عمیق‌ترین معدن روباز در سراسر جهان است. این معدن به قدری بزرگ است که نه تنها از خط کارمان، بلکه توسط فضانوردان شاتل فضایی ناسا، در ارتفاعی بین ۱۹۰ تا ۳۳۰ مایلی در مدار زمین دیده می‌شود.
به گفته ناسا، سد Three Gorges، که بر روی رودخانه یانگ تسه در چین قرار دارد نیز از فضا قابل مشاهده است. خبرگزاری فرانس ۲۴ گزارش داد که این سد، بزرگترین تاسیسات تولید برق در جهان است و تصور می‌شود که گرانترین سد برق آبی ساخته شده تا کنون نیز باشد. این سد ۶۰۷ فوت (۱۸۵ متر) ارتفاع و بیش از ۱.۲ مایل (۲ کیلومتر) طول دارد.
به گفته ناسا یکی دیگر از شاهکار‌های مهندسی، یعنی نخل جمیرا دبی نیز از خط کارمان قابل مشاهده است. همچنین باید خاطر نشان کرد که جزایر مصنوعی این سازه نیز با یک عدسی ۸۰۰ میلی متری (۳۱ اینچ) از ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) که در ارتفاع متوسط حدود ۲۵۰ مایلی (۴۰۰ کیلومتری) از سطح دریا می‌چرخد، قابل مشاهده است.
به گفته کریس هادفیلد، فرمانده سابق ایستگاه فضایی بین‌المللی، برخی بزرگراه‌ها، به‌ویژه بزرگراه‌هایی که از مناطق بایر مانند بیابان‌ها عبور می‌کنند، می‌توانند بسته به شرایط آب و هوایی و میزان نور نیز از خط کارمان قابل مشاهده باشند.
با این حال، در مورد اینکه آیا اهرام جیزه مصر را می‌توان با چشم غیر مسلح از فضا دید یا خیر، اختلاف نظر بین فضانوردان وجود دارد. تیم پیک، فضانورد بریتانیایی بیان داشت که دیدن این سازه با چشم غیر مسلح تقریبا غیر ممکن است. اما می‌توان ساختار‌های عظیم را به طور نسبتاً واضحی از طریق یک لنز ۸۰۰ میلی متری مشاهده کرد. با این حال، لروی چیائو، فضانورد سابق ناسا و فرمانده ایستگاه فضایی بین‌المللی، بیان داشته است که اهرام جیزه را در حین چرخش در مدار مشاهده کرده است.
چیائو در مصاحبه‌ای با Live Science گفت: «چیز‌های زیادی از ایستگاه فضایی بین‌المللی حتی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. به عنوان مثال، من یک بار اهرام بزرگ مصر را به وسیله لنز‌های تله فوتو پیدا کردم و حتی توانستم دو اهرام بزرگ را با چشم غیرمسلح به صورت مجزا از یکدیگر ببینم. البته این امر به میزان نور و شرایط آب و هوایی خوب بستگی دارد.».
اما دیوار بزرگ چین چطور؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که دیوار چین از فضا و با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست. هادفیلد این موضوع را در توییتی تایید کرد و نوشت: «دیوار چین از فضا به صورت یک خط خیلی باریک است که به موازات خطوط و رنگ‌های طبیعی جغرافیا روی زمین قرار دارد». در واقع، چیائو که اولین عکس از دیوار بزرگ چین را از فضا گرفت، اعتراف کرد که هنگام عکس گرفتن نتوانسته دیوار را ببیند.
چیائو همچنین خاطرنشان کرد که شهر‌های مختلف از فضا قابل مشاهده هستند. این ادعا توسط کلیتون اندرسون فضانورد سابق ناسا، که در سال ۲۰۰۷، ۱۵۲ روز را در ایستگاه فضایی بین المللی سپری کرد نیز قبلا بیان شده بود.
اندرسون در مصاحبه‌ای با Live Science گفت: «ما با نگاه کردن از پنجره می‌توانیم شهر‌ها را به صورت حباب‌های خاکستری ببینیم. یکی از شهر‌های مورد علاقه من، اوما‌ها است که برای اولین بار به صورت یک لکه خاکستری بزرگ در نظر من ظاهر شد. حتی شهر لینکلن که بسیار کوچکتر است، به صورت یک لکه خاکستری دیده می‌شود.»
اندرسون افزود که او همچنین توانسته است به وضوح مناطق پشت برخی از سد‌ها را که آب در آن جمع شده است ببیند، اما دیدن خود سد به سختی صورت می‌گیرد.
در رابطه با مشاهده الهام‌بخش‌ترین پدیده طبیعی از فضا، یعنی صحرا، اندرسون بیان داشت که: «اگرچه پاسخ به این سوال سخت است، اما صحرا یکی از مکان‌های مورد علاقه من است. هر بار که بر فراز آن پرواز می‌کردم، به نظر متفاوت می‌رسید، به خصوص از دریچه دوربین.»
