تابناک باتو ــ یک مطالعه تازه میگوید که دانشمندان بعضی از سناریوهای فاجعهبار تغییر اقلیم، مثل خطر انقراض انسان، که امکان وقوع آنها در آینده وجود دارد را به درستی بررسی نکردهاند.
نویسندگان این مطالعه میگویند که ارزیابی پیامدهای گرمایش شدیدتر زمین - سناریویی که در صورت بیعملی بشر برای کنترل گازهای گلخانهای امکانش هست - «به طرز خطرناکی مغفول مانده است.»
آنها استدلال میکنند که جامعه جهانی باید خود را برای احتمال بروز این سناریوها - که آن را «پایان کار اقلیمی» میخوانند - آماده کند.
درخواست آنها این است که دانشمندان سازمان ملل درباره خطر تغییرات فاجعهبار تحقیق کنند.
براساس این تحلیل، نزدیکترین تلاش برای درک یا رسیدگی به احتمال بروز فاجعهای بزرگ در زمین در اثر تغییر اقلیم به کتابهای علمی مثل «زمین غیرقابل سکونت» محدود میشود که محصول تحقیقات عمده علمی نیست.
در سالهای اخیر دانشمندان اغلب درباره عواقب گرمایشی به اندازه ۱.۵ تا ۲ درجه سانتیگراد بالاتر از دمای متوسط سال ۱۸۵۰ - یعنی پیش از شروع عصر صنعتی - مطالعه کردهاند.
این مطالعات نشان میدهد که حفظ دما در این حدود در قرن جاری باعث فشار شدیدی به اقتصاد جهانی خواهد شد، اما اینها نابودی انسان را پیشبینی نمیکند.
پژوهشگران برای تمرکز بر ۱.۵ تا ۲ درجه گرمایش دلایل خوبی دارند.
هدف توافق اقلیمی پاریس، که تقریبا همه جهان آن را پذیرفته، حفظ افزایش دما «زیر» ۲ درجه سانتیگراد در قرن جاری و تلاش برای حفظ آن زیر ۱.۵ درجه است.
بنابراین طبیعی است که دولتها از دانشمندان بخواهند این موضوع را بررسی کنند که این تغییر چه عواقبی خواهد داشت.
اما مطالعه تازه میگوید که نتایج شدیدتر تغییر اقلیم به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است.
دکتر لوک کِمپ نویسنده اصلی این گزارش از دانشگاه کمبریج میگوید: «به نظر من بررسی خطرناکترین سناریوها کاری عاقلانه برای ارزیابی آینده است، کاری که ما در هر موقعیت دیگری انجام میدهیم، و مسلما در مورد سرنوشت سیاره و گونههای زیستی هم باید چنین کنیم.»
پژوهشگران متوجه شدند که آثار افزایش ۳ درجهای دما با توجه به احتمال بروز چنین حالتی به درستی تخمین زده نشده است.
این گزارش با استفاده از مدلهای اقلیمی نشان میدهد که در چنین سناریویی، تا سال ۲۰۷۰ دو میلیارد نفر در برخی از شکنندهترین نواحی جهان از نظر سیاسی میانگین دمای سالانه ۲۹ درجه را تجربه خواهند کرد.
چی شو از دانشگاه نانجینگ گفت که «هم اکنون حدود ۳۰ میلیون نفر در صحرای بزرگ آفریقا و سواحل خلیج (مکزیک) دمای متوسط سالانه ۲۹ درجه سانتیگراد را تجربه میکنند.»
این گزارش میگوید که مشکل به دمای بالا محدود نمیشود، بلکه آثار چندبعدی و دنبالهدار پدیدههایی مثل بحرانهای غذایی و مالی، مناقشهها یا شیوع بیماریهاست که به طور بالقوه با خطر بروز فاجعه همراه است.
به گفته این محققان همچنین باید تمرکز بیشتری بر شناسایی خطوط قرمزی وجود داشته باشد که عبور از آنها به معنی به هم خوردن سیستمهای تعدیل کننده آب و هوای زمین است. در این موارد افزایش دما به رویداد طبیعی دیگری دامن میزند که خود باعث افزایش حتی بیشتر دما میشود.
تصاعد گاز متان در اثر ذوب خاک منجمد شمالی یا مرحلهای که در آن جنگلها به جای جذب دیاکسیدکربن شروع به دفع آن میکنند از این موارد است.
نویسندگان برای ارزیابی صحیح همه این خطرات، از هیات بینادولتی تغییر اقلیم (آی پی سی سی) میخواهند گزارش ویژهای در مورد تغییرات فاجعهبار اقلیمی تهیه کنند.
محققان گفتند که ضروری است مطالعات جدی درباره پیامدهای بروز بدترین سناریوها انجام شود، حتی اگر این سناریوها باعث وحشت مردم شود.
به گفته آنها این کار به دانشمندان اجازه میدهد گزینههای اضطراری مثل مهندسی اقلیم را در نظر بگیرند؛ کارهایی مثل تزریق مواد خنک کننده به اتمسفر زمین.
دکتر کمپ گفت: «درک این سناریوهای تیره اما ممکن، میتواند افکار عمومی و دولتها را به حرکت درآورد.»
«ما در دهههای ۱۹۷۰ و ۸۰ شاهد این قضیه بودیم، زمانی که شناسایی خطر زمستان هستهای به تلاشی عمومی و جنبش خلع سلاح اتمی منجر شد.»
«و من امیدوارم که با یافتن مکانیسمهای محکم و مشابه در مورد نگرش ما به تغییر اقلیم، شاهد حرکتی مشابهی باشیم.»
این مطالعه در نشریه «پی ان اِی اس» (مقالات آکادمی ملی علوم) منتشر شده است.
اِلا همبلی گزارشگر تغییر اقلیم و علوم بیبیسی به تهیه این گزارش کمک کرده است.
منبع: بی بی سی