یک شیوه کمتر محبوب و رایج گرفتن رژیم غذایی و وزن کم کردن این است که به جای شمارش کالری و خوردن مقدار معینی کالری در یک وعده غذایی، در ساعاتی هیچ نخوریم و ناشتا باشیم. اما آیا واقعا این شیوه کارا است و مشکلاتی در بر ندارد؟
یک مطالعه اخیر نشان داده که با ناشتایی متناوب Intermittent fasting می‌توان نسبت به شیوه محدود کردن کالری، می‌توان بیشتر وزن کم کرد. اما در عین حال یافته‌های متناقضی هم وجود دارد که محققان مشغول بررسی آن هستند.
یکی از شکل‌های رایج ناشتایی یا روزه‌داری متناوب شامل محدود کردن مصرف غذا به مدت زمان کمی در هر دوره ۲۴ ساعته است. برای مثال، در روش ۱۶:۸ فقط فقط یک پنجره هشت ساعته هر روز، مثلا ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر می‌تواند غذا بخورد.
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه با محدودیت زمانی می‌تواند یک ابزار کاهش وزن مؤثر باشد، در حالی که برخی دیگر گفته‌اند که این شیوه بیشتر از شیوه شمارش کالری نمی‌توان وزن کرد.
در اوایل امسال، یکی از طولانی‌ترین آزمایش‌هایی که تاکنون در مورد رژیم غذایی انجام شده است، به این نتیجه رسیده که بیشتر کاهش وزن واقعا به خاطر کم شدن کالری دریافتی است و هیچ مکانیسم متابولیکی خاص و اضافی در ناشتایی متناوب وجود ندارد.
این مطالعه ۱۳۹ نفر را به مدت ۱۲ ماه تحت نظر داشت. همه شرکت‌کنندگان باید از یک رژیم غذایی کنترل‌شده کالری پیروی می‌کردند، اما نیمی از گروه فقط می‌توانستند بین ساعت ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر هر روز غذا بخورند.
در حالی که گروهی که دارای محدودیت زمانی بودند، کاهش وزن اندکی بیشتر، هرچند از نظر آماری ناچیز، در مقایسه با گروهی که تمام روز غذا می‌خوردند، نشان دادند، محققان این تفاوت را به کاهش دریافت کالری نسبت دادند. اساساً به نظر می‌رسد محدود کردن غذای مصرفی به یک پنجره کوچک در هر روز منجر به این می‌شود که فرد معمولاً کمتر غذا بخورد.
مطالعه جدیدی که در ژورنال JAMA Internal Medicine منتشر شده است، دوباره شواهدی را برای فواید کاهش وزن غذا خوردن با محدودیت زمانی ارائه می‌دهد. این بار، محققان ۹۰ فرد چاق را بررسی کردند و آنها را به دو گروه تقسیم کردند.
به هر دو گروه دستور داده شد که یک رژیم کم کالری (بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ کالری در روز بسته به مصرف انرژی فرد در حالت استراحت) داشته باشند، اما یک گروه فقط مجاز به خوردن بین ساعت ۷ صبح تا ۳ بعد از ظهر هر روز بودند. این آزمایش ۱۴ هفته به طول انجامید.
محققان می‌نویسند: «یافته کلیدی این مطالعه این است که eTRE [تغذیه با محدودیت زمانی اولیه] برای کاهش وزن مؤثرتر بود. در کارآزمایی ما، این گروه ۲.۳ کیلوگرم بیشتر نسبت به گروه کنترل وزن کم کردند که تقریباً معادل ۵۰ درصد اثربخشی بیشتر بود.»
متأسفانه، مطالعه جدید باز مشخص نکرد که آیا افرادی که ناشتایی متناوب دارند به دلیل اینکه کمتر غذا می‌خورند وزن بیشتری از دست می‌دهند یا خیر؟ محققان میزان کاهش وزن اضافی را که در گروه TRE، معادل ۲۰۰ کالری کمتر در روز محاسبه کردند.
سایمون استیسون، محققی از British Nutrition می‌گوید: «هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که آیا تغذیه با زمان محدود رویکردی برتر برای کاهش وزن نسبت به خوردن کالری کمتر در طول روز است یا خیر».
با این حال، برای افرادی که ممکن است متوجه شوند که این الگوی غذا خوردن با سبک زندگی و ترجیحات آنها مطابقت دارد، تغذیه با زمان محدود یکی از گزینه‌های کاهش کالری دریافتی است که ممکن است برای برخی رویکرد مناسبی باشد.
یکی از مشکلات روش ناشتایی متناوب این است که وعده شام را که یک فعالیت اجتماعی در بسیار جوامع است حذف می‌کند و معلوم نیست که اشخاص بتوانند طولانی‌مدت از آن پیروی کنند. البته خود برنامه‌ریزان این شیوه توصیه می‌کنند یک روز در هفته اشخاص استثنا قائل شوند و محدودیت ساعات را رعایت نکنند.
به نظر من اما شاید داستان این همه پیچیدگی نداشته باشد. بعضی از ماها از نظر روانی آدم همه یا هیچ هستیم. یعنی یا شام نمی‌خوریم یا اگر شام بخوریم، نمی‌توانیم به کالری کم قناعت کنیم. برای آدم‌هایی که این طور هستند اتفاقا شیوه ناشتایی متناوب راحت‌تر باشد. لازم هم نیست که به کل چیزی نخورند و می‌توانند با یک میوه متوسط شکم را کاملا خالی نگذارند.
نکته بعدی که حس می‌کنم در شکست برنامه رژیم گروهی که هیچ وعده‌ای را حذف نمی‌کند، موثر باشد این است که آنها گاهی به خاطر شکست در رعایت رژیم و خوردن یک وعده حجیم و پرکالری، احساس شکست و بی‌اراده بودن می‌کنند و بعد از سرناامیدی، در وعده‌های بعدی هم چیزی را رعایت نمی‌کنند. اما این احساس شکست در کسانی که برنامه ناشتایی متناوب دارند، شاید کمتر باشد.
یک پزشک
