اختصاصی تابناک باتو ـ چه اتفاقی می‌افتد اگر سال‌ها بعد، یک فضانورد در طول مأموریت فضایی به مریخ احساس بیماری کند؟ به گفته ناسا، فاصله بین زمین و مریخ بیش از ۴۸۰ میلیون کیلومتر است و سفر به این سیاره تقریباً هفت ماه طول می‌کشد. اما این فاصله، فاصله کمی برای پیمایش در شرایط اضطراری پزشکی نیست. این مشکلی است که متخصصان سال‌ها در تلاش برای حل آن بوده‌اند و پاسخ این معمای عجیب ممکن است به کار گیری یک ربات جراح کوچک به نام MIRA باشد که در سال ۲۰۲۴ برای یک ماموریت آزمایشی به ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاده می‌شود.
MIRA حاصل کار شین فریتور، استاد مهندسی در دانشگاه نبراسکا-لینکلن در ایالات متحده است که طی ۲۰ سال گذشته در مورد فناوری عملکرد این ربات تحقیق کرده است. کار تیم او توجه ناسا را به خود جلب کرد. از این رو ناسا تصمیم گرفت تا برای آماده کردن این ربات به منظور استقرار در ایستگاه فضایی ۱۰۰۰۰۰ دلار به دانشگاه نبراسکا اعطا کند.
اما این ربات چگونه کار می‌کند؟
این ربات کوچک که وزن آن کمتر از یک کیلوگرم است، اساساً شبیه یک استوانه با دو شاخک متحرک در پایین آن است که می‌تواند بافت انسان را بریده و اشیا (و اعضای بدن) را نگه دارد. اما فریب ظاهر نسبتا ساده آن را نخورید!
به گفته سازندگان این ربات، MIRA می‌تواند به عنوان دستیار پزشک حاضر در اتاق عمل کار کند؛ زیرا این ربات بسیار کوچک است و می‌تواند از طریق یک برش کوچک به داخل بدن بیمار وارد شود. همچنین این ربات به پزشکان اجازه می‌دهد تا جراحی شکم را به روشی کم تهاجمی واز راه دور انجم دهند.
به این ترتیب MIRA، یک ربات انقلابی است و به طور بالقوه می‌تواند به فضانوردانی که در ماموریت‌های فضایی طولانی و در فواصل دور، مانند مأموریت‌های مریخ، اجازه دهد تا در صورت نیاز فوری، حتی زمانی که جراح از نظر فیزیکی حضور ندارد، تحت مراقبت پزشکی قرار گیرند.
در ایستگاه فضایی بین المللی، MIRA به طور مستقل و بدون راهنمایی پزشک کار خواهد کرد. اما این ربات بر روی افراد آزمایش نخواهد شد و کار آن تنها به بریدن نوار‌های لاستیکی کشیده و فشار دادن حلقه‌های فلزی در امتداد یک سیم و نیز تقلید از حرکات انجام شده در حین جراحی‌های واقعی محدود می‌شود.
MIRA هنوز برای اعزام به ماموریت‌های طولانی مدت فضایی آماده نیست.
طبق گفته‌های دانشگاه نبراسکا- لینکلن، استاد فاریتور و تیمش بخش نرم‌افزاری این ربات را در طول سال آینده آماده می‌کنند و کار‌های اولیه ساخت این ربات را انجام می‌دهند تا در نهایت در داخل قفسه آزمایشی ایستگاه فضایی بین المللی که به اندازه یک مایکروویو است قرار بگیرد. همچنین برای اطمینان از ایمن ماندن این ربات، مقاومت کافی بدنه این دستگاه برای سفر به فضا نیز آزمایش خواهد شد.
جراحی در موقعیت‌های گرانش صفر پیش از این هرگز انجام نشده است، اما قطعاً با شروع کنکاش بیشتر انسان برای اکتشافات فضایی، به آن نیاز خواهد بود. فریتور بیان داشت: «هر چه انسان به اعماق فضا سفر کند، ممکن است روزی به جراحی نیاز داشته باشند. ما دقیقا برای رسیدن به این هدف کار می‌کنیم.»
بعنوان دستیار پزشک فایده ندارد. ربات باید بتواند همه کارها را خودش به تنهایی انجام دهد. چون با توجه به فاصله 480 میلیون کیلومتری مریخ تا زمین، امواج ارسالی حدود 27 دقیقه طول می کشد که از مریخ به زمین برسد و بالعکس. در نتیجه هر اطلاعاتی که ربات برای پزشک مستقر در زمین بفرستد، 27 دقیقه بعد یه پزشک می رسد و دستوران پزشک هم 27 دقیقه بعد به ربات می رسد. یعنی جمعا نزدیک به یک ساعت تاخیر.