اختلال هایپرسومنیا یا پر خوابی یکی از اختلالات خوابیدن است که امروزه برخی افراد را درگیر کرده است. آگاهی درباره چیستی، تشخیص، علائم، نشانه ها، درمان، عوارض و خسارات ناشی از این اختلال برای مبتلایان لازم است.
اختلال هایپرسومنیا از دسته اختلالات خواب است که در این اختلال، فرد به طور افراطی به خوابیدن روی می‌آورد. در اختلال هایپرسومنیا، فرد در هر زمانی که اقدام کند می‌تواند سریعاً به خواب برود اما پس از حتی چند ساعت خوابیدن بازهم نمی‌تواند خود را شاداب و سرحال ببیند.
اختلال هایپرسومنیا چیست؟
اختلال هایپرسومنیا یا پرخوابی از دسته اختلالات خوابیدن است. در این اختلال فرد به طور طولانی مدت به خواب می‌رود به طوری که حتی از ۱۰ ساعت هم بیشتر می‌خوابد. اختلال پرخوابی یا خواب آلودگی روزانه به گونه ایست که فرد در طول روز دچار احساسی فراتر از خستگی می‌شود. اختلال هایپرسومنیا فرد را حتی در مواقع رانندگی و کارهای روزانه دچار خواب بدون اراده می‌کند.
انواع اختلال هایپرسومنیا
اختلال هایپرسومنیا از دسته اختلالاتی است که در مغز و سیستم عصب مرکزی آن ایجاد می‌شود. این اختلال در زیر گروه اختلالات هشت‌گانه هایپرسومنولنس قرار می‌گیرد که فرد در آن دچار منگی و خواب آلودگی می‌شود. هایپرسومنیای ایدیوپتیک، سندرم کلاین لوین، نارکولوپسی نوع یک و دو، پرخوابی ناشی از بیماری، پرخوابی ناشی از دارو یا مواد، سندرم خواب ناکافی و پرخوابی ناشی از جمله اختلال روانی موارد هشت‌گانه در این اختلال به شمار می‌روند.
تشخیص اختلال هایپرسومنیا
اختلال هایپرسومنیا علائم مختلفی دارد که با بررسی آن علائم در افراد می‌توان ابتلاء یا عدم ابتلای آنها را به این بیماری سنجید. یکی دیگر از راه‌های تشخیص فرد مبتلا به اختلال پر خوابی، پرسشنامه خواب آلودگی اپورت است که میزان و شدت خواب آلودگی فرد را می‌سنجد. اگر فردی در این پرسشنامه نمره صفر آورد، یعنی فاقد این اختلال است. آنچه که رایج‌ترین روش تشخیص پر خوابی یا هایپرسومنیا است مسیری است که فرد با مراجعه به کلینیک خواب به انجام تست خواب‌ها یا پلی سومنوگرام اقدام می‌کند. فرد با این اقدام‌ها بین پرخوابی و بی خوابی تفاوت قائل می‌شود.
علائم فرد مبتلا به اختلال هایپرسومنیا
افراد مبتلا به این اختلال اگرچه ساعت‌ها به خواب بروند، باز هم نمی‌توانند خود را شاداب و سرحال ببینند و همیشه حالت خواب آلوده‌ای دارند به گونه‌ای که به سختی می‌توانند چشمان خود را باز نگه دارند. در این اختلال افراد مبتلا هر زمان که اقدام کنند سریعاً به خواب فرو می‌روند. اضطراب، بی قراری، خستگی، توهم، آشفتگی، کاهش اشتها، مشکلات حافظه و مشکل در تفکر از دیگر علائم ابتلای فرد به این اختلال است. بر اساس مطالعاتی که در کشور آمریکا به دست آمده است، بنیاد ملی خواب آمریکا اعلام داشت که افراد مبتلا، در طول زمانی مشخص نزدیک به ۴۰ درصد علائم این اختلال را از خود نشان می‌دهند.
علل اختلال هایپرسومنیا
عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، افسردگی، اضافه وزن و بی خوابی شبانه می‌توانند در ایجاد این اختلال تأثیر بگذارند. همچنین افرادی که دچار بیماری ام اس یا پارکینسون هستند در خطر ابتلاء به این بیماری قرار می‌گیرند. علاوه بر مصرف داروهایی همچون آرام بخش‌ها یا آنتی هیستامین‌ها، مصرف مواد مخدر و الکل‌ها را هم می‌توان عاملی برای ایجاد این اختلال در افراد دانست. مبتلایان ممکن است در ابتلای به این بیماری بعضی از احساسات را مانند کمبود انرژی یا دشواری تفکر از خود بروز دهند. اختلال نارکولپسی و آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب) از دیگر علل‌های ایجاد این اختلال در افراد است.
درمان اختلال هایپرسومنیا
در درمان اختلال هایپرسومنیا مانند سایر اختلالات باید از سلامت جسمانی فرد اطمینان حاصل کرد. در سیر درمانی این بیماری ابتدا پزشک به بررسی علائم می‌پردازد و با بررسی آزمایش خون، اسکن‌های کامپیوتری و آزمایش خواب به صحت یافته‌ها و تشخیص‌های خود می‌پردازد. بنابراین پس از آنکه پزشک به ابتلای شما اطمینان یافت، می‌تواند داروهایی مانند داروهای افسردگی تجویز کند. البته رفتار درمانی شناختی در کاهش علائم پرخوابی بسیار مؤثر است. باید توجه داشت که وجود راه‌های درمانی مبنی بر آن نیست که فرد به طور کلی درمان می‌شود.
عوارض و خسارات ناشی از ابتلای فرد به بیماری اختلال هایپرسومنیا تا چه اندازه است؟
اختلال هایپرسومنیا، می‌تواند افراد را دچار اختلال‌های متفاوتی کند. در این اختلال افراد در حین رانندگی می‌توانند دچار خمیازه شوند و یا در حین کار خود و حضور در جمع‌ها به خوابیدن نیاز پیدا کنند. این احساس ایجاد شده در افراد می‌تواند آنها را با تصادف و دیگر موارد خطرناک رو به رو کند. خستگی ایجاد شده در افراد آنها را از انجام برنامه زمانی خود دور می‌سازد و با کاهش اشتها می‌تواند افراد را دچار کاهش وزن افراطی کند. همچنین افسردگی بعد از بروز این حس خواب آلودگی تا جایی پیش می‌رود که فرد مبتلا از روند طبیعی زندگی اجتماعی و کاری خود فاصله می‌گیرد بنابراین باید این اختلال به زودی پیگیری و درمان شود. ایجاد مشکلات در تفکر و حافظه از مهمترین خساراتی است که این اختلال از خود باقی می‌گذارد.
ایمنا
