مغز ما می‌تواند سریعتر از آنچه فکر می‌کنیم، یک حافظه کاذب ایجاد کند

«تابناک با تو» - شاید هنوز جزو آن دسته‌ای هستید که به سادگی فکر می‌کنید که خاطرات شما تعییر پیدا نمی‌کنند، اما گذشت زمان و تجارب جدید و ساختار حافظه ما بر همه جنبه‌های حافظه تاثیر زیادی می‌گذارند. شما ممکن است یک بازه زمانی را کلا فراموش کنید یا کیفیت آن را در ذهن تغییر بدهید. شما ممکن است برخی از جنبه‌های اطراف پیرامونی خود را تغییر بدهید و خودتان هم خبر نداشته باشید. حتی چهره‌ها هم در حافظه تغییر پیدا می‌کنند و همین می‌تواند مشکلاتی در شهادت‌های قانونی ایجاد کند. از دید احساسی شما ممکن است بدیهای یار جفاکار را کم‌رنگ کنید و به تدریج بر خاطره‌های خوب تمرکز کنید و یا برعکس.

اما حتی آنهایی که می‌دانند حافظه ما مثل صفر و یک‌های یک هارد دیسک نیست، تصور می‌کنند که مدت زمان زیادی به اندازه ماه‌های زیاد یا سال‌ها باید بگذرد تا خاطرات ما تعییر کنند و به اصطلاح اصالت خود را از دست بدهند.

تحقیقات جدید نشان می‌دهند که افراد می‌توانند در یک چشم به هم زدن خاطرات نادرست ایجاد کنند.

در یک سری از چهار آزمایش در دانشگاه آمستردام، محققان حروف الفبای غربی را به ۵۳۴ نفر در جهت های واقعی و آینه‌ای نشان دادند.

پس از اینکه به برخی از شرکت‌کنندگان یک اسلاید تداخلی با حروف تصادفی که برای به هم زدن حافظه اصلی طراحی شده بود نشان داده شد، از همه شرکت‌کنندگان خواسته شد تا یک حرف از اسلاید اول را به خاطر بیاورند.

نیم ثانیه پس از مشاهده اسلاید اول، تقریباً ۲۰ درصد از مردم یک خاطره واهی از حروف اولیه تشکیل داده بودند. این میزان پس از ۳ ثانیه به ۳۰ درصد افزایش یافت.

مغز انسان خاطرات را بر اساس آنچه انتظار دارد ببیند تغییر می‌دهد. از آنجایی که افرادی که در این مطالعه شرکت کردند بسیار با الفبای غربی آشنا بودند،انتظار داشتیم که حروف را در جهت گیری واقعی خود ببیند.

هنگامی که حروف به صورت آینه ای ظاهر می شدند (Ɔ به جای C)، مردم بیشتر احتمال داشت که حرف آینه‌ای را به عنوان یک حرف واقعی به خاطر بسپارند، حتی پس از گذشت تنها میلی ثانیه.

محققان می‌نویسند: «به نظر می‌رسد که حافظه کوتاه‌مدت همیشه نشان‌دهنده دقیق چیزی نیست که به تازگی درک شده است». یعنی در حافظه کوتاه‌مدت هم تمایل ما می‌تواند واقعیت را تغییر بدهد.

در کار بعدی، به شرکت کنندگان در مطالعه شش یا هشت حرف روی صفحه نمایش داده شد. سپس یک “نمایش حافظه” با کادری که محل حرف هدف را مشخص می‌کرد به نشان داده شد. سپس یک تصویر برای به هم زدن حافظه اصلی به آنها نشان داده شد. در پایان از آنها خواسته شد که به یاد بیاورند که در اسلاید اول کدام حرف در کجا وجود داشته و آیا شبه حرف اول است یا خیر.

محققان نشان دادند که اینجا هم خاطرات نادرست بودند می‌توانند شکل بگیرند و با اینکه خود شرکت‌کنندگان به طور مداوم و با اطمینان بالا از خاطره خود اطمینان داشتند، اشتباه می‌کردند.

احتمال اینکه مردم یک حرف معکوس را با یک حرف واقعی عوض کنند، بیشتر بود تا اینکه یک حرف اصلی را با معکوس اشتباه بگیرند.

زمانی حدود ۰.۲۵ ثانیه برای تغییر حافظه کوتاه بود.

همان طور که نوشتم از قبل می‌دانستیم که خاطرات بلندمدت دروغین را می‌توان به راحتی ایجاد کرد.

به عنوان مثال، بزرگسالان را می‌توان متقاعد کرد که خاطره‌ای واضح اما جعلی از گم شدن در یک مرکز خرید و گریه در کودکی را به یاد بیاورند. در مطالعه دیگری، در افراد خاطرات نادرست و غنی از ارتکاب جنایاتی مانند دزدی یا تجاوز ایجاد کردند.

تصور می‌شود که خاطرات درازمدت جعلی توسط «نظریه ردیابی فازی» سمت و سو می‌یابند، که بر اساس آن حافظه از دو بخش می‌آید: بخش دقیق، که در زندگی واقعی اتفاق افتاده است، و بخش اصلی، جایی که شخص معنای خاطرات را تفسیر می‌کند و رویداد بر اساس تحلیل معنایی به خاطر می‌سپارد.

یک مطالعه قبلی نشان داد که وقتی به افراد تصویری از یک چهره و یک حرفه داده می‌شد، به احتمال زیاد برچسب‌های مجرمانه مانند «فروشنده مواد مخدر» را به چهره‌هایی سیاهپوست مرتبط می‌کردند، که نشان می‌داد سوگیری‌های داخلی خاطرات وجود دارد.

در مطالعه دیگری، به افراد فهرستی از سه یا چهار کلمه مرتبط (مانند چرت، چرت، تخت و بیدار) داده شد. هنگامی که فهرست دوم به شرکت کنندگان داده می‌شد، احتمالاً کلمات مرتبط معنایی را که در لیست اصلی نبودند، مانند خواب، به خاطر می‌آوردند.

محققان معتقدند که نظریه ردیابی فازی ممکن است باعث ایجاد توهمات حافظه کوتاه مدت شود، اما “نمی‌تواند به طور کامل یافته های فعلی را توضیح دهد.”

این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که ورودی حافظه دقیق یا به اصطلاح کلمه به کلمه ما هم بلافاصله با تجربیات و انتظارات قبلی ادغام می‌شود.

منبع: یک پزشک