تالاب انزلی در مسیر مرداب شدن!

پس از گیاه بیگانه آزولا که بدون ملاحظات زیست محیطی به عنوان کود شالیزارهای برنج، از کشور فیلیپین وارد ایران شد و بر تالاب انزلی چنبره زد، دسته گل جدیدی از آمازون در این دریای کوچک به آب داده شده است.
تالاب انزلی با 20 هزار هکتار وسعت زیستگاه 231 گونه گیاهی و 138 گونه جانوری و عامل اصلی مهار سیلاب های 11 رودخانه بالادست است. همچنین منبع درآمد مهمی برای مردم بومی از محل شکار، صید ماهی، تولید صنایع دستی از گیاهان تالابی و محل بازدید و گردش حدود یک میلیون گردشگر در سال است. این تالاب زیبا مدت هاست در معرض ورود مقادیر زیادی رسوبات و انواع فاضلاب، پساب های صنعتی، بیمارستانی، کشاورزی و پسماندها حال خوشی ندارد. شاید باورش سخت باشد اما کارشناسان همگی بر این باورند که دیربجنبیم، سنبل آبی در کنار تهدیدات دیگر، تالاب زیبای انزلی را مرداب خواهد کرد. سنبل آبی با برگ های به طول 20 سانتی متر و پهنای 15 سانتی متر، زیبایی فریبنده ای دارد. این گیاه در طول یک هفته به واسطه نور خورشید و آب ، دو برابر رشد می کند. دریاچه ویکتوریا در کشورهای اوگاندا، تانزانیا و کنیا ، نمونه ای از جاهایی است که توسط این گیاه به اکوسیستم طبیعی خسارت وارده شده است.
خطر سنبل آبی چند برابر آزولاست
سنبل آبی، تبهکار زیبایی است و علاوه بر اینکه جای گل های بومی تالاب انزلی نظیر لاله تالابی، نیلوفر آبی و سه کوله خیز را می گیرد، آبزیان را زیر چتر سبز زیبایش خفه و تالاب را خشک می کند. رشد و گسترش و خطرسنبل آبی برای تالاب انزلی ، قابل قیاس با آزولا نیست چرا که می تواند در طول یک هفته، جمعیت خود را دو برابر و در مدت کوتاهی ارتباط آبی دریا و تالاب را مسدود کند. سنبل آبی که با برگ های پهن و قطورش آزادانه روی آب غوطه ور است، اجازه ورود نور به آب را نمی دهد و موجب بروز پدیده فتوسنتز و خفگی آبزیان می شود، تراکم این گیاه عبور قایق را غیرممکن و از طرف دیگر، مسیر آبراهه ها را مسدود می سازد. اکنون این گیاه بخش هایی از تالاب انزلی بویژه در منطقه سیاه کیشم را فراگرفته و بنا به هشدار کارشناسان در صورتی که با آن به صورت جدی و صحیح برخورد نشود، در آینده نزدیک تالاب انزلی را خشک خواهد کرد.
کارشناس ارشد اداره کل محیط زیست گیلان با اشاره به خطر جدی این گیاه  گفت: سازمان حفاظت محیط زیست در تلاش است جلوی گسترش گونه های غیربومی در طبیعت را بگیرد . سعید فرج پور در این مورد توضیح داد: قرار شده از محل طرح احیای تالاب، بودجه ای برای مهار این گیاه زیبا اما مخرب نیز در نظر گرفته شود و جهاد دانشگاهی و موسسه تحقیقات برنج مشغول تحقیق در مورد این گیاه هستند.
گیاهان غیر بومی را به تالاب نیاورید
فرج پور در توضیح جلوگیری از رشد این گونه مخرب گفت: سنبل آبی به سه روش کنترل شیمیایی ، بیولوژیکی و فیزیکی قابل کنترل است ولی با توجه به اثرات سوء زیست محیطی روش اول و هزینه بر بودن روش دوم، حذف فیزیکی این گیاه از بهترین راه حل های کوتاه مدت به حساب می آید که با انواع و اقسام تجهیزات آبی و خشکی قابل انجام است. این کارشناس محیط زیست از مردم خواست از آوردن گیاهان و جانوران غیربومی و رها کردن آنها در طبیعت خودداری کنند چراکه حتی یک گیاه بسیار زیبا و به نظر بی آزار، می تواند تبدیل به یک خطر بزرگ شود.
اکنون زمان جمع‌آوری است، فرصت را از دست ندهیم
سازمان های مردم نهاد انزلی بعنوان یاوران محیط زیست ضمن درخواست از اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان برای اقدام بموقع جهت مقابله با سنبل آبی مهاجم نسبت به همکاری برای جمع آوری این گیاه اعلام آمادگی کردند. مسئول آموزش کمیسیون محیط زیست انجمن طرفداران توسعه انزلی در این باره گفت : سنبل آبی گیاهی غیربومی است که به هر روی به تالاب انزلی راه یافته و سرعت رویش آن بدلیل شرایط مساعد، نظیر وجود مواد مغذی نیتراته تالاب ، ناشی از پسآبها و فاضلاب های خانگی و انسانی بالا است. لیلا مسروری با بیان این که فراگیر شدن سنبل آبی آیینه اعمال ما است، افزود: وقتی بی محابا فاضلاب ها به رودخانه و تالاب و دریا ریخته می شود، پیش زمینه انواع بلوم های جلبکی ، رشد مهار نشدنی انواع گیاهان آبزی و شناور گاه بومی همچون نی و لویی و گاه غیر بومی چون سنبل آبی فراهم می شود. سنبل آبی محاسن خاص خود نظیر توانایی بالای جذب فلزات سنگین و آرسنیک از آب شیرین را دارد که به همین دلایل، استفاده از آن برای دام توصیه نمی شود اما این گیاه در حال حاضر در تالاب انزلی علاوه بر رشد آفتی که حیات زیستمندان آبزی و کنار آبزی را به مخاطره می اندازد، فعالیت گردشگری و صید و صیادی و هرگونه تردد در تالاب را نیز سخت تر از وضع موجود خواهد کرد. او با تاکید بر اینکه تجارت هر موجود زنده حتما نیاز به دقت و قوانین خاص دارد، گفت: این در حالیست که سنبل آبی نه فقط در دستفروشی و گلفروشی های رشت که از طریق وبسایت ها نیز به فروش می رسد. او توضیح داد: با توجه به اینکه سرما تنها عامل محدودکننده رشد این گیاه است، بهترین وقت برای حذف مکانیکی و جمع آوری دستی این گیاه اکنون است.

ایرنا