اختصاصی تابناک باتو ــ نور درمانی، یکی از رویکرد‌های اصلی درمان اختلال عاطفی فصلی (نوعی افسردگی که در پاییز و زمستان رخ می‌دهد) است. با ماه همراه باشید تا با این رویکرد جدید درمانی بیشتر آشنا شویم.
اختلال عاطفی فصلی (SAD) چیست؟
حدود ۴ تا ۶ درصد از بزرگسالان آمریکایی مبتلا به SAD هستند. این بیماری عمدتاً در پاییز و زمستان ظاهر می‌شود و معمولاً در بهار و تابستان نیز کاهش می‌یابد. تحقیقات صورت گرفته، SAD را با تغییرات در میزان نور روز مرتبط می‌دانند و نشان می‌دهند که این اختلال در مناطقی که از خط استوا دور هستند و در نتیجه روز‌های کوتاه‌تر و تاریک‌تری در زمستان دارند، شایع‌تر است.
Gonzalo لاژ، پزشک، مدیر بخش پزشکی رفتاری واشنگتن و دانشیار بالینی روانپزشکی و علوم رفتاری در دانشگاه جورج واشنگتن در واشنگتن دی سی می‌گوید که SAD به طور کلی یک حالتی از افسردگی است. او در ادامه بیان داشت: «این اختلال، یک اختلال جدی است و رویکرد ما برای درمان آن نه با دارو‌های ضد افسردگی بلکه با رویکردی جدید تحت عنوان نور درمانی است.»
برای درک نحوه عملکرد نور درمانی، شناخت علل بیولوژیکی SAD مهم است. تحقیقات نشان می‌دهند که افراد مبتلا به SAD دارای سه علت بیولوژیکی بالقوه هستند که به پیشرفت اختلال آن‌ها کمک می‌کند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم؛
۱. افراد مبتلا به SAD در تنظیم پروتئین ناقل سروتونین مشکل دارند: پروتئین‌های ناقل سروتونین به سروتونین انتقال دهنده عصبی متصل می‌شوند و آن را غیرفعال می‌کنند. یک مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به SAD در ماه‌های زمستان پروتئین‌های ناقل سروتونین بیشتری در بدن خود دارند که این امر سبب می‌شود تا سروتونین کمتری در دسترس باشد. از آنجایی که سطوح پایین سروتونین با افسردگی مرتبط است، پس می‌توان دریافت که کاهش سروتونین در این افراد می‌تواند در پیشرفت اختلال SAD نقش مهمی را ایفا کند.
۲. بدن افراد مبتلا به SAD بیش از حد ملاتونین تولید می‌کند: ملاتونین هورمونی است که فرد را به خواب تشویق می‌کند. این هورمون زمانی که هوا تاریک است در بدن ترشح می‌شود؛ اما افراد مبتلا به SAD بیش از حد ملاتونین تولید می‌کنند که سبب ایجاد احساس خواب‌آلودگی، بی‌حالی و حتی اختلال در ریتم شبانه‌روزی یا ساعت درونی بدنشان می‌شود.
۳. بدن افراد مبتلا به SAD ویتامین D کمتری تولید می‌کند: ویتامین D، که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید فعال می‌شود، می‌تواند به تنظیم خلق و خوی افراد کمک کند. این در حالی است که سطوح پایین ویتامین D می‌تواند سبب ایجاد افسردگی در افراد شود.
نور درمانی چگونه کار می‌کند؟
نور درمانی می‌تواند به تنظیم سطوح ملاتونین و سروتونین کمک کند و در نتیجه برخی از علائم افسردگی مرتبط با SAD را خنثی کند. هدف از نور درمانی، جبران نور روشنی است که مردم در ماه‌های زمستان به خصوص در آب و هوای سردتر و تاریک‌تر دریافت نمی‌کنند. لاژ می‌گوید: «رابطه روشنی بین نور محیط (نور خورشید) و خلق و خوی افراد وجود دارد. کاری که نور درمانی انجام می‌دهد این است که کمبود نور با ایجاد نور مصنوعی جبران می‌شود.»
یک مطالعه بالینی تصادفی و کنترل شده دوسوکور در سال ۲۰۰۶ نشان داد که نور درمانی علائم را در ۶۷ درصد بیماران بهبود می‌بخشد. این دقیقا همان مقداری است که داروی ضد افسردگی فلوکستین از خانواده دارو‌های SSRIs سبب بهبود بیماران مبتلا به این اختلال می‌شود. باید خاطر نشان کرد که مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) رایج‌ترین دارو‌های ضد افسردگی هستند.
دلیل اینکه کارشناسان فکر می‌کنند نور درمانی می‌تواند تا حد زیادی موفق باشد آن است که این رویکرد می‌تواند تولید سروتونین و ملاتونین را تنظیم می‌کند. به عنوان مثال، محققان دریافته‌اند که نور درمانی می‌تواند اتصال ناقل سروتونین را کاهش دهد. از این رو، میزان بیشتری از هورمون سروتونین می‌تواند احساس خوب بیشتری را به مغز القا کند. دانشمندان همچنین دریافته‌اند که افزایش قرار گرفتن در معرض نور در روز با نور‌های مصنوعی نیز می‌تواند سطح ملاتونین را در افراد مبتلا به SAD کاهش دهد.
چگونه نوردرمانی می‌تواند موثر واقع شود؟
لاژ می‌گوید: «داشتن یک اتاق با نور روشن، نور درمانی مؤثری به شمار نمی‌رود. برای به دست آوردن مزایای نور درمانی، باید هر روز به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در معرض یک جعبه نور ۱۰۰۰۰ لوکس قرار بگیرید.» طبق گفته‌های این محقق برای آنکه نور درمانی موثر واقع شود افراد باید در فاصله ۱.۵ تا ۲ فوتی از جعبه نور بنشینند. البته با توجه به نور فراوان، ممکن است افراد کمی احساس ناراحتی کنند. با این حال، روشنایی می‌تواند به چشمان شما آسیب برساند، بنابراین هرگز نباید مستقیماً به لامپ نگاه کنید. او توصیه می‌کند در حالی که نزدیک جعبه نور نشسته اید با خواندن یک کتاب یا روزنامه خود را مشغول سازید؛ به گونه‌ای که مستقیم نور به چشمان شما برخورد نکند.
از آنجایی که نور درمانی بر ساعت بیولوژیکی شما تأثیر می‌گذارد، لاژ توصیه می‌کند این کار را صرفا در هنگام صبح انجام دهید. در صورت انجام این روش درمانی در زمان بعد ازظهر، ممکن است الگوی خواب و بیداری عادی شما مختل و خوابیدن در شب برای شما سخت‌تر شود.
او توصیه می‌کند که بیماران می‌توانند روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه از اواخر ماه سپتامبر یا اوایل اکتبر نوردرمانی را شروع کنند و این کار را تا ماه‌های زمستان ادامه دهند.
ملاحظات سلامتی برای نور درمانی
لاژ می‌گوید: «هرچند تاثیر نور درمانی شاید چندان به نظر نرسد، در برخی مواقع می‌تواند مشکلاتی نیز ایجاد کند؛ به عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است در ارتباط با روش نور درمانی دچار شیدایی شوند. از این رو، انجام این رویکرد درمانی برای این گونه افراد فقط باید تحت نظر و توصیه پزشک صورت پذیرد. به همین دلیل همواره پیش از شروع یک رویکرد درمانی همچون نور درمانی با پزشک خود صحبت کنید و راهنمایی‌های او را جویا شوید.
اوی در ادامه می افزاید: نور درمانی ممکن است به تنهایی برای برخی افراد موثر باشد، اما در برخی از مواقع، بیماران علاوه بر نور درمانی می‌بایست دارو‌های ضد افسردگی یا مشاوره نیز دریافت کنند. علاوه بر مشورت با پزشک پیش از شروع درمان، در صورت عدم بروز هیچ گونه بهبودی یا بدتر شدن علائم افسردگی حتما موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید. از آنجایی که لامپ‌های مورد استفاده در نور درمانی اشعه ماوراء بنفش را ساطع نمی‌کنند، بنابراین خطر بروز سرطان در این دوره درمانی وجود ندارد.
نکته مهم
تابناک باتو باز هم بر این موضوع تأکید دارند که پیش از استفاده از این رویکرد درمانی، تحقیق و بررسی‌های لازم دقیق صورت گیرد و امتحان یا انجام این رویکرد درمانی صرفا و حتما با توصیه پزشک متخصص انجام شود.
