اختصاصی تابناک باتو ـ دانشمندان بریتانیایی از فناوری ویرایش ژن برای تولید نوعی گوجه فرنگی غنی از ویتامین D، تقریبا با مقدار ویتامینی معادل با دو تخم‌مرغ یا یک وعده تن ماهی استفاده کرده‌اند.
این رویکرد پس از پیشنهاد دولت مبنی بر تغییری در قوانین این کشور بیان شد که طبق آن، توسعه و فروش محصولات اصلاح شده ژنتیکی باید تسهیل و تسریع شود. دانشمندان مرکز جان اینس در نورویچ انگلستان، این نوع گوجه فرنگی را با خاموش کردن یکی از ژن‌های آن ایجاد کردند.
گیاه گوجه‌فرنگی به طور طبیعی مقدار زیادی پیش ساز شیمیایی ویتامین D را تولید می‌کند، اما این گیاه معمولاً از این پیش ساز‌ها برای تولید سایر مواد بیوشیمیایی مورد نیاز خود استفاده می‌کند. محققان با حذف یکی از ژن‌های مرتبط با این فرآیندها، سطح پیش ساز ویتامین D را افزایش دادند. از این رو، نور خورشید معمولی، این ماده شیمیایی را به ویتامین D۳ تبدیل می‌کند.
پروفسور کتی مارتین، سرپرست این مطالعه که مقاله آن در مجله Nature Plants منتشر شد، گفت: «چهل درصد از اروپایی‌ها و یک میلیارد نفر در سراسر جهان کمبود ویتامین D دارند.» او بیان داشت: «گوجه فرنگی را می‌توان به عنوان منبع گیاهی پایدار ویتامین D۳ تولید و توسعه داد.»
ویرایش ژن (GE) اساساً با تغییرات ژنتیکی سنتی یا فناوری‌های اصلاح ژنتیکی (GM) متفاوت است. اکثر محصولات تراریخته حاوی یک ژن مصنوعی یا ژنی از ارگانیسم دیگری هستند که در گیاه یا حیوان مورد نظر قرار داده شده است. به عنوان مثال، پنبه و سویا مقاوم به آفات که به طور گسترده در سراسر جهان رشد می‌کنند، حاوی ژنی هستند که منشا آن‌ها باکتری‌ها هستند. در مقابل، فناوری ویرایش ژن، ویژگی‌های یک حیوان یا گیاه را با حذف، مبادله یا تکرار ژن‌هایی که قبلاً در کد ژنتیکی آن جاندار موجود بوده اند، تغییر می‌دهد.
در حال حاضر، قوانین بریتانیا تفاوتی بین محصولات GM و GE قائل نمی‌شود و عرضه محصولات اصلاح شده ژنتیکی به بازار را تقریبا غیرممکن می‌کند. با این حال، در روز چهارشنبه دولت انگلستان فرمانی تحت عنوان لایحه فناوری‌های ژنتیکی را ارائه کرد که هدف آن محدود کردن گسترده مقررات پیرامون ویرایش ژن و کاهش زمان لازم برای ارائه یک محصول ویرایش شده ژنتیکی به بازار از سال‌ها به چند ماه است.
اساس تغییر در قانون، تمایز بین محصولات GM و GE است. بر اساس این قانون، تغییرات ایجاد شده توسط ویرایش ژن می‌تواند با تکنیک‌های اصلاحی مرسوم معرفی شود. تولید کنندگان این نوع محصولات باید ثابت کنند که محصول آن‌ها می‌تواند یک محصول ارگانیک باشد. با این حال، محدودیت‌های موجود بر روی فناوری‌های GM همچنان باقی خواهند ماند.
این تغییرات ژنتیکی در ابتدا فقط بر روی گیاهان اعمال می‌شود و زمانی که مسائل بالقوه تامین رفاه حیوانات در اولویت کار‌های تحقیقاتی قرار بگیرد، تکنولوژی ویرایش ژن‌ها به حیوانات نیز گسترش خواهد یافت.
بسیاری از فعالان محیط زیست همچنان با گسترش این تکنولوژی مخالف هستند و بر این باورند چون این فناوری همچنان شامل قرار دادن یک DNA خارجی به گیاه برای انجام ویرایش و سپس حذف آن ژن خارجی می‌باشد، محصول تولید شده به هیچ وجه ارگانیک نخواهد بود.
پت توماس، مدیر Beyond GM می‌گوید که تغییر در قانون، راه را برای اقدامات تهاجمی بیشتر در حوزه محصولات غذایی تسهیل می‌کند. او بیان داشت: «در واقع ویرایش ژن مجموعه‌ای از فناوری‌هایی است که از یک برش ساده ژن تا وارد کردن پیچیده ژن‌های خارجی را شامل می‌شود و ویژگی‌های مورد مطالعه همچون مقاومت در برابر بیماریها یا مقاومت به خشکی، بدون اعمال و به کار گیری این فناوری‌ها به دست نخواهند آمد.»
این فناوری یک چالش بزرگ برای دوستداران محیط زیست است. کشاورزی متعارف تأثیر منفی زیادی بر محیط زیست دارد. با این حال، فناوری ویرایش ژن می‌تواند به رفع این مشکلات کمک کند. محصولات مهندسی ژنتیکی شده که دارای ویژگی‌هایی همچون مقاومت در برابر بیماری یا آفات هستند می‌توانند از طریق کاهش استفاده کود‌ها و آفت کش ها، مزایای عمده‌ای برای محیط زیست داشته باشند. حتی تحمل خشکی و گرما نیز می‌تواند بازده محصولات زراعی را با وجود تغییرات آب و هوایی بهبود بخشد.
اما همچنان دانشمندان و بیوتکنولوژیست‌ها با چالش بزرگی رو به رو هستند. محصولات دستکاری شده ژنتیکی که تاکنون معرفی شده اند (البته از انواع تراریخته) بازده محصول را افزایش داده و منجر به کاهش میزان آفت کش‌های مصرفی شده است. با این حال، تأثیر کشاورزی بر جنگل زدایی و مصرف آب همچنان رو به افزایش است.
اصلاح ژنتیک همان تراریخته است.