«تابناک با تو» - جانوران بخشی جذاب از حیات روی زمین هستند که نقش مهمی در سیکل طبیعت داشته اند. جانوران، همچنین، بخشی مهمی از زندگی انسان بوده و همه ما با نسلهای مختلفی از آنها بزرگ شده، رابطه دوستی برقرار کرده و حتی از آنها چیزهای خوبی یاد گرفته ایم. هر گونه جانوری به نوبه خود منحصربفرد است. آنها سبک زندگی، عادات غذایی و ساختار بدنی منحصربفرد و خاص خود را دارند. سیاره زمین مملو از واقعیتهای جالب در مورد انواع جانوران است و در ادامه این مطلب ما قصد داریم ۱۱ واقعیت جالب و البته مهم در مورد برخی جانوران را با شما در میان بگذاریم که دانستنشان فراتر از دانش عمومی بوده و به نوعی یک ضرورت است.
۱- ساختار ستون فقرات فیلها مناسب حمل بار نیست
فیلها در برابر حمل بار روی پشتشان بسیار آسیب پذیرند، زیرا ساختار ستون فقرات آنها بسیار منحصربفرد است و در صورتی که بار سنگینی روی پشت آنها قرار گیرد، به ستون فقرات آنها آسیب جبران ناپذیری وارد میشود. علیرغم جثه بزرگشان، ساختار اسکلتی فیلها بسیار شکننده است و حمل کردن بارهای سنگین یا سواری دادن به انسانها اغلب منجر به صدمات دائمی به ستون فقراتشان میشود. وقتی به ستون فقرات فیلها نگاه میکنید میبینید که شبیه هیچ پستاندار دیگری نیست. فیلها دارای زائدههای استخوانی نوک تیزی هستند که از ستون فقراتشان رو به بیرون باز شده است. بافتهایی که از این بیرون زدگیهای استخوانی محافظت میکنند توان مقابله با وزن و فشار از بالا را ندارند. صندلیهایی که روی پشت فیلها قرار میگیرند به پوست آنها آسیب زده و صدمات شدیدی به بدنشان وارد میکنند.
۲- خفاشها حیواناتی چند نقشی و بسیار مفید هستند
خفاشها پرندگانی چند نقشه یا چند کاره هستند. آنها از سودمندترین جانوران بوده و فواید زیست شناسی و اقتصادی بسیاری دارند. خفاشها نقش مهمی در اکوسیستمهای طبیعی دارند. اغلب خفاشها غذایشان را از حشرات شب زی تامین میکنند که شامل بسیاری از حشرات آفت کشاورزی میشود. بدین ترتیب آنها نقش مهمی در کنترل جمعیت حشرات دارند. باور دانشمندان بر این است که دستکم یک سوم غذای جهان به گرده افشانی وابسته است که توسط حشرات و پرندگان و البته خفاشها انجام میشود. خفاشها به عنوان شکارچی، شکار و گرده افشان نقش مهمی در اکوسیستم داشته و مدفوع آنها که «گوانو» نامیده میشود یکی از غنیترین کودهای طبیعی بوده و به عنوان پلی بین نور خورشید و غارها عمل میکند. مدفوع خفاش حاوی مقادیر زیادی نیتروژن، فسفات و پتاسیم است که در تولید باروت و دیگر مواد منفجره نیز کاربرد تاریخی دارد.
۳- آفتاب پرستها بسیار آسیب پذیرند
آفتاب پرستها سرعت زیادی ندارند و به همین خاطر بسیار آسیب پذیرند. آنها نه سمی در زیر پوستشان دارند و نه دندانهای تیزی که بتوانند با آن از خود دفاع کنند و تنها سلاحشان این است که میتوانند بی حرکت بمانند. با این وجود یک مکانیسم دفاعی دارند که بسیار کارآمد است و آن این است که به راحتی با محیط اطرافشان همرنگ میشوند. آفتاب پرستهای سبز رنگ معمولاً در میان درختان زندگی کرده و نوع قهوهای نها روی زمین زندگی میکند تا به خوبی بتوانند در محیط اطرافشان گم شوند. آفتاب پرستها بسیار کند راه میروند و به همین خاطر بهترین استراتژی دفاعی برای آن ها، همرنگ محیط شدن است. آنها از این توانایی برای شکار نیز استفاده میکنند، بدین شکل که برای مدت طولانی بی حرکت میمانند تا شکارشان خود به سراغشان بیاید و آنگاه با زبان بلند و چسبنده شان آن را شکار میکنند. آفتاب پرستها پاهایی شبیه دستکش دارند که به آنها امکان میدهد سخت به زمین یا شاخهها بچسبند. آنها نه سمی هستند و نه زهر دارند و به همین خاطر برای زنده ماندن تنها به فریب شکارچیان وابسته هستند.
۴- خرخاکیها فلزات سنگین سمی را از زمین جدا کرده و در حفاظت آبهای زیرزمینی نقش دارند
یک ویژگی بسیار مفید و منحصربفردی که خرخاکیها دارند توانایی جدا کردن فلزات سنگین سمی از خاک است که باعث میشود زمین دوباره سلامت خود را بازیابد. خرخاکیها ابزارهای مناسبی برای تمیز کردن خاکهایی هستند که با آلایندههایی مانند کادمیوم، آرسنیک و سرب آلوده شده اند. خر خاکیها میتوانند فلزات سنگین را خورده و ین هایشان را در معده خود کریستالیزه کرده که در نهایت در بخشی دیگر از سیستم گوارشی شان انبار میشود. به همین خاطر است که خر خاکیها در مسمومترین زمینها نیز زنده میمانند. توانایی خر خاکیها در تمیز کردن زمین در نهایت به سود آبهای زیرزمینی است، زیرا باعث میشوند که فلزات سنگین وارد این آبها نشوند. آنها همچنین با تثبیت خاک از آب چاهها و چشمهها نیز نگهداری میکنند.
۵- اثر انگشت کوآلا و انسان چنان شبیه است که با هم اشتباه گرفته میشوند
این جانوران کیسه دار که به اندازه یک عروسک هستند میتواند از درختان بالا بروند در حالی که بچه هایشان به پشت آنها چسبیده اند و اثر انگشتی شبیه انسان دارند. اثر انگشت کوآلاها اولین بار در سال ۱۹۷۵ کشف شد وقتی پلیس بریتانیا به حضور آنها در یک صحنه جرم مشکوک شد. شیارهای گرد و مدور نوگ انگشتان کوآلا تفاوتی با اثر انگشت انسانها ندارد، حتی بعد از اینکه با میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد. اثر انگشت کوآلا به انسان حتی از اثر انگشت دیگر بستگان انسان مانند شامپانزه و گوریل نیز بیشتر است.
۶- چشمهای گوزن نسبت به چشم انسان به نور حساستر است
چشم گوزن در مقایسه با چشم انسان بزرگتر هستند، چشمهای بزرگتر به مردمک امکان میدهد که بیشتر از مردمک انسانها باز شود، به ویژه زمانی که نور کم است. به خاطر مردمکهای بزرگ و اتساع بیشتر، توانایی جمع کردن نور در گوزنها بسیار بیشتر اس ماست. در مقایسه با انسان، مردمکهای بزرگ باعث میشوند که تا ده برابر و حتی بیشتر نور وارد چشم گوزن شود. آنها یک غشای منعکس کننده در پشت چشم هایشان دارند که باعث میشود چشم هایش درخشیده و زمانی که نور چراغ جلوی خودرو در چشم آنها بیفتد خشکشان بزند. در این حالت نور شدید به چشم گوزن میخورد در شرایطی که مردمکش کامل باز شده تا نور کامل را بگیرد و به همین دلیل در چنین موقعیتی کور شده و چیزی نمیبینند. به همین خاطر است که در چنین شرایطی گوزنها بی حرکت میایستند، زیرا تا زمانی که چشمشان با شرایط نوری اطراف منطبق نشود نمیدانند چکار باید بکنند.
۷- لاماها به دلیل توجه بیش از حد انسانها از یک بیماری روانشناختی به نام سندرم لامای دیوانه رنج میبرند
در واقع لاماهایی که توسط انسانها نگهداری میشوند به دلیل توجه زیاد انسانها به سندرم لامای دیوانه (berserk llama syndrome) مبتلا میشوند. در نتیجه آنها انسانها را لاما میبینند و نسبت به آنها بسیار خشن و تهاجمی رفتار میکنند. این سندرم یک سندرم رفتاری است که اغلب در میان لاماهای مذکر دیده میشود. از دیگر عوامل ابتلا به این سندرم میتوان به دریافت میزان ناکافی شیر مادر و دور ماندن از دیگر لاماها اشاره کرد. در نتیجه به مالکان خود از پشت حمله کرده و بسیار خشن و خطرناک میشوند. آنها در صورت ابتلا به این سندرم دنبال دعوا هستند، گاز میگیرند، حمله میکنند و با پاهایشان ضربه میزنند، اما لاماهای ماده مبتلا به این سندرم تنها تف انداخته و نگهداری آنها دشوار میشود.
۸- سگها هم نوعی خود مشغولی دارند و گاهی اوقات ارتباط اجتماعی برایشان دشوار میشود
اختلال رفتاری سگ سانان یک نوع بیماری است که در سگها دیده میشود وقتی ضد اجتماعی میشوند. این حالت شبیه زوال عقل در انسان است و شبیه انسان ها، سگها نیز تعامل اجتماعی و بروز احساسات را دشوار مییابند. این بیماری سبب تغییرات پاتولوژیکی در مغزشان شده که عملکرد مغزشان راکاهش میدهد و در نهایت به از بین رفتن حافظه، عملکرد حرکتی و رفتارها و تواناییهای یادگرفته شده در گذشته میشود. این بیماری بیشتری در سگهای مسن که بیش از ده سال سن دارند دیده میشود. دلیل این بیماری در سگها یک حالت ژتیکی یا جدا افتادن از مادر و خواهر و برادران در دوران کودکی است. این گونه سگها معمولاً مهارتهای اجتماعی شان را از دست میدهند، در محیطهای آشنای خانه دچار گیجی میشوند، مدت زمان زیادی را یکجا ساکت مینشینند، الگوهای خواب غیرطبیعی دارند و به دستورات صاحبشان توجهی ندارند.
۹- اینکه میگویند شترها در کوهانشان آب ذخیره میکنند صحت ندارد
شترها میتوانند هفتهها بدون نوشیدن آب زنده بمانند و به همین خاطر برخی بر این باورند که در کوهانهای خود آب ذخیره میکنند تا بعداً استفاده کنند. اما این باور عمومی اشتباه است، زیرا کوهان شتر منبعی برای ذخیره آب نیست. این کوهان در واقع منبعی برای بافت چربی است. بافتهای چربی به عنوان منابع غذایی شتر عمل میکنند وقتی غذا میاب باشد. وقتی شتر برای مدت طولانی غذا در اختیار نداشته باشد، بدنشان چربی ذخیره شده در کوهان را میسوزاند. همچنین کوهان به کنترل دمای بدن آنها در بیابانها نیز کمک میکند، جایی که دما در روز بالا بوده و در طول شب به شدت کاهش مییابد. تمرکز بافت چربی در کوهان شتر، سرایت گرما در بدن را وقتی که دما در طول روز بالاست به کمترین میزان میرساند. سپس گرمای اضافی در کل بدن شتر آزاد میشود تا دمای بدن را در طول شب مدیریت کند.
۱۰- الگوی پوست گورخرها بسیار منحصربفرد و شبیه اثر انگشت انسان است
هر گورخری الگوی خطوط سیاه و سفید منحصربفردی روی پوست خود دارد که شبیه یک بارکد بزرگ عمل میکند. دانشمندان میتوانند این الگوهای خطی را مانند یک بارکد اسکن کنند تا آن را از دیگر گور خرهای گله متمایز کنند. این سیستم اسکن که stripes potter نام دارد چنان دقیق است که در دیگر جانوران دارای الگوی گورخری مانند ببرها و زرافهها نیز کاربرد مشابهی دارد.
۱۱- ماهی بادکنکی ماده سمی در بدن خود به نام تترودوتوکسین دارد که ۱،۲۰۰ بار مرگبارتر از سیانور است
ماهی بادکنکی مادهای سمب به نام تترودوتوکسین (tetrodotoxin) دارد که یک ترکیب آمینو پرهیدرو کوینازولین است. این ماده ۱،۲۰۰ برابر سمیتر از سیانید بوده و توانایی کشتن شکارچیان بسیار و تا ۳۰ انسان را داراست. مسمومیت با این سم با حس تورم در لبها و زبان، استفراغ گاه به گاه شروع شده و سپس کاهش شدید و ناگهانی فشار خون و در ادامه از دست دادن قدرت تنفس همره میشود. بین یک تا هشت ساعت پس از ورود این سم به بدن، قربانی جانش را از دست میدهد و تاکنون هیچ پادزهری برای آن کشف نشده است.
منبع: روزیاتو