۵ نکته شگفت‌انگیز درباره مومیایی عنخ آمون

مطالعات صورت گرفته درباره زندگی توت عنخ آمون اغلب تحت الشعاع شایعات هیجان‌انگیزی است که پیرامون کشف مقبره او وجود دارند مانند زمزمه‌های مداوم یک نفرین. با این وجود، ما در اینجا به دور از شایعات به پنج نکته علمی که از کشف مقبره این فرعون مصر باستان دریافته‌ایم اشاره خواهیم کرد.

صد سال پیش زمانی که مقبره توت عنخ آمون یازدهمین فرعون مصر باستان در تاریخ ۴ نوامبر ۱۹۲۲ میلادی در دره پادشاهان کشف شد، درک ما از مصر باستان برای همیشه تغییر کرد. توت عنخ آمون که در حدود سال ۱۳۰۵ پیش از میلاد مسیح متولد شد تنها حدود ده سال بر مصر حکمرانی نمود. با این وجود، آرامگاه او با ثروت و تجملاتی پیش‌تر دیده نشده تجهیز شده بود.

 به نقل از کانورسیشن، شیفتگی ما به مومیایی‌ها قابل درک است. خیره شدن به چهره یک پادشاه ماقبل تاریخ مصر باعث می‌شود که این حاکمان اثیری و با شکوهی واقعی‌تر به نظر برسند. کشف توت عنخ آمون در محل آرامگاه‌اش همراه با دارایی‌اش باعث می‌شود تا ما ارتباطی با گذشته‌ای کهن داشته باشیم گویی که زمان ما را به عقب و به مراسم تشییع جنازه یک پادشاه جوان می‌برد.

مطالعات زندگی توت عنخ آمون اغلب تحت الشعاع شایعات هیجان‌انگیزی است که پیرامون کشف مقبره او وجود دارد مانند زمزمه‌های مداوم یک نفرین. با این وجود، ما در اینجا به دور از شایعات به پنج نکته علمی که از کشف مقبره این فرعون مصر باستان دریافته‌ایم اشاره خواهیم کرد:

۱-مرگ توت عنخ آمون هنوز یک راز است

دشوار است بفهمیم چرا فردی که مدت‌ها پیش زندگی کرده مرده است. توت عنخ آمون نیز از این قاعده مستثنی نیست. مردم مصر باستان عمر کوتاه‌تری داشتند زیرا مراقبت‌های بهداشتی مشابه عصر ما در آن دوران وجود نداشتند. با این وجود، توت عنخ آمون در سن حدودا ۱۹ سالگی درگذشت که حتی با معیار طول عمر در مصر باستان نیز مرگی زودرس و در جوانسالی بوده است.

اخیرا مطالعاتی با استفاده از اشعه ایکس، سی تی اسکن و آزمایش DNA نشان داد که توت عنخ آمون به مالاریا همراه با برخی بیماری‌های پزشکی دیگر مانند شکاف کام (نوعی نقص مادرزادی مربوط به دهان و دندان) مبتلا بوده است. هم چنین، مشخص شده که درست پیش از مرگ پای او شکسته بود این اطلاعات به ما کمک می‌کنند تا تصویری از وضعیت سلامت توت عنخ آمون پیش از مرگ‌اش را ترسیم کنیم. با این وجود، این اطلاعات دقیقا به ما نمی‌گویند که او چگونه مرده است و هیچ شواهدی نیز وجود ندارند که نشان دهند که او به قتل رسیده باشد.

۲-او را با گُل دفن کردند

هنگامی که مقبره توت عنخ آمون در سال ۱۹۲۲ میلادی باز شد او یقه‌ای از گل بر تن داشت. گل‌ها در وضعیت خوبی قرار داشتند زیرا با او در داخل تابوت مهر و موم شده بودند. گل‌ها برای مصریان باستان که تصاویری از باغ‌های گل را بر روی دیوارهای مقبره‌های خود می‌کشیدند مهم بودند. گل‌ها به خاطر زیبایی، عطرشان و به دلایل نمادین مورد تحسین قرار گرفتند. بررسی گل‌ها و میوه‌های استفاده شده در یقه نشان می‌دهد که توت عنخ آمون در فاصله اواسط ماه مارس و اواخر آوریل به خاک سپرده شده بود. آماده‌سازی جسد او برای دفن ۷۰ روز به طول انجامیده که بدان معناست که توت عنخ آمون به احتمال زیاد در فصل زمستان فوت کرده است.

۳- ظاهر توت عنخ آمون با تکنیک‌های خاصی حفظ شد

مصریان باستان هنگام مومیایی کردن فرد از یک دستورالعمل پیروی می‌کردند. پس از برداشتن مغز و اندام‌های داخلی از ماده‌ای به شدت قلیایی به نام «ناترون» برای خشک کردن بدن استفاده می‌شد. این شیوه باعث ایجاد مومیایی‌ای می‌شد که می‌توانست هزاران سال زنده بماند اما ظاهری کوچک و لاغر داشت.

مصریان باستان بر این باور بودند که روح یا «کا» باید به بدن خود بازگردد تا در زندگی پس از مرگ وجود داشته باشد اما کا باید بتواند بدن خود را تشخیص دهد. بنابراین، برای اینکه چهره او زنده‌تر به نظر برسد موادی مانند رزین در زیر پوست صورت توت عنخ آمون فشرده شد تا آن را پر کند.

تا همین اواخر تصور می‌شد که توت عنخ آمون به سرعت و به شکلی بد و ضعیف مومیایی شده زیرا او ناگهان فوت کرده بود. با این وجود، تازه‌ترین سی تی اسکن نشان می‌دهد این فرضیه درست نیست چرا که مومیایی کردن صورت نیازمند صرف زمان و کاربرد مهارت خاصی بوده است.

۴- توت عنخ آمون در سفر خود به دنیای پس از مرگ همراهانی نیز داشته است

به سختی می‌توان از تصویر ذهنی توت عنخ آمون که در انزوای باشکوه در مقبره‌اش دراز کشیده فرار کرد. با این وجود، او تنها فردی نبوده که در این مقبره دفن شده بود. دو تابوت مینیاتوری در یک جعبه چوبی در خزانه مقبره پیدا شد. نتیجه مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ میلادی منتشر شد نشان داد که این تابوت‌ها حاوی دو جنین دختر بودند. یک جنین مربوط به دوره پنج تا شش ماهگی بارداری بود و دیگری مربوط به دوره نه ماهگی بارداری که در زمان تولد یا حوالی آن فوت کرده بود. به احتمال زیاد آنان دختران توت عنخ آمون و آنخسنامون همسرش بوده‌اند و پیش از پدرشان فوت کرده بودند.

۵- شهرت همواره با توت عنخ آمون مهربان نبوده است

همان طور که بسیاری از سلبریتی‌های در زمانه ما گواهی می‌دهند شهرت لزوما همواره برای شما خوب نیست. این موضوع مطمئنا برای توت عنخ آمون نیز صدق می‌کند که شهرت‌اش باعث مطالعات علمی بیش از حد بر روی او و آسیب رسیدن به بدن‌اش شده است.

توت عنخ آمون احتمالا مطالعه شده‌ترین مومیایی در جهان به استثنای اوتسی مرد یخی (یا مرد سیمیلائون مومیایی طبیعی خوب به جا مانده مردی از سال ۳۳۰۰ پیش از میلاد مسیح که قدمتی ۵۳۰۰ساله دارد و در سال ۱۹۹۱ میلادی در مرز اتریش و ایتالیا کشف شد) است. جدیدترین مطالعات روی توت عنخ آمون با استفاده از سی تی اسکن پیچیده نشان داده که بدن او دیگر دست نخورده یا حتی کامل نیست.

اولین مطالعه در سال ۱۹۲۵ میلادی خیلی زود و پس از کشف او انجام شد. آناتومیست‌هایی که او را مورد مطالعه قرار دادند در اشتیاق‌شان برای دیدن توت عنخ آمون او را با زور از تابوت‌اش خارج کردند زیرا مومیایی با رزین به تابوت چسبیده بود. این رفتار فاقد ملایمت و ظرافت باعث جدا شدن دست، پا و سر مومیایی از تنه‌اش شده بود.

توت عنخ آمون تنها مومیایی سلطنتی شناخته شده‌ای است که در مقبره‌اش در مصر باقی مانده است. در مقطعی، احتمالا در جریان جنگ جهانی دوم مجددا شخص یا افراد ناشناس به آرامگاه وی وارد شده اند. برخی از دنده‌های توت عنخ آمون در جستجوی طلسم یا جواهرات بریده و برداشته شدند.

علم به ما کمک کرده که درباره سلامت، زندگی و آمادگی توت عنخ آمون برای زندگی پس از مرگ بیشتر بدانیم. میراث او تنها مطالعه زندگی شخصی‌اش نیست. این میراث نشان می‌دهد که چگونه علم به شیفتگی ما نسبت به یک پادشاه دوران باستان دامن می‌زند.

فرارو